CoMensha heeft in Nederland een verbindende rol in de aanpak van mensenhandel. Samen met partners en betrokkenen zet CoMensha zich in om mensenhandel te bestrijden en de zorg voor slachtoffers te verbeteren. CoMensha werkt ook internationaal samen met andere organisaties.

'Het belang van samenwerking blijft bij CoMensha centraal staan. Samen met onze ketenpartners zoeken we naar de beste hulpverlening en opvang voor slachtoffers.'


Mitsi van Zundert, Consulent aanpak mensenhandel bij CoMensha


Afbeelding 2. Overzicht van overlegstructuren

Zorgcoördinatorenoverleg

Zorgcoördinatoren zijn essentieel in de hulpverlening aan en begeleiding van slachtoffers van mensenhandel in de regio. Kerntaak is ervoor te zorgen dat slachtoffers van mensenhandel adequate (na)zorg, opvang en begeleiding ontvangen. Daarnaast verstrekt de zorgcoördinator informatie en advies aan professionals die te maken hebben met slachtoffers.

Het zorgcoördinatorenoverleg is een belangrijke voedingsbron voor het overleg met de ministeries, het Strategisch Overleg Mensenhandel (SOM) en de Task Force Mensenhandel (TFM). Knelpunten waar zorgcoördinatoren in de regionale praktijk mee te maken krijgen, kunnen op strategisch niveau worden geagendeerd en indien nodig en mogelijk leiden tot aanpassing van beleid. CoMensha is voorzitter van het zorgcoördinatorenoverleg.


CoMensha heeft in 2024 het landelijke zorgcoördinatorenoverleg 2 keer fysiek georganiseerd. De deskundigheidsbevordering werd verzorgd door Stichting ARQ en het Leger des Heils. Daarnaast heeft CoMensha sinds 2024 een aparte (digitale) thematische bijeenkomst geïntroduceerd, waarvan de eerste over het tijdelijk huisverbod ging. Deze bijeenkomst werd positief ontvangen en zal in 2025 worden voortgezet, met verschillende nieuwe thema’s.


Naast deskundigheidsbevordering heeft het zorgcoördinatorenoverleg de volgende doelen: het bespreken van beste practices, knelpunten en het bevorderen van onderlinge ontmoetingen. In 2024 werd er veel aandacht besteed aan het programma Samen tegen Mensenhandel. De zorgcoördinatoren werden geïnformeerd over de diverse acties, en er werd ook input van hen meegenomen naar de landelijke overleggen over de programma-acties, onder andere met betrekking tot de rol van de zorgcoördinator. Naast de landelijke zorgcoördinatorenoverleggen worden er op structurele basis regionale zorgcoördinatorenoverleggen gehouden met nabijgelegen of vergelijkbare regio’s, om de onderlinge samenwerking en kennisuitwisseling te bevorderen.

Terug naar boven

SOM

Het SOM is een overleg met 13 maatschappelijke instellingen die slachtoffers van mensenhandel opvangen, begeleiden en/of belangenbehartiger zijn voor deze groep. CoMensha is voorzitter van het overleg. In 2024 heeft CoMensha binnen het SOM verschillende knelpunten geagendeerd. Het gaat hierbij onder andere om de problemen rondom de financiering en continuering van de OMM, een voorziening die cruciaal is voor deze kwetsbare groep. CoMensha benadrukte dat continuïteit in de OMM in het belang is van alle betrokken partijen.


Daarnaast is binnen het SOM gesproken over de mogelijke rol van CoMensha en de zorgcoördinatoren bij de vaststelling van de 'geringste aanwijzing'. Hoewel de NR hierin een rol ziet voor CoMensha en de zorgcoördinatoren, is deze positie nog niet gezamenlijk besproken binnen het maatschappelijk middenveld. Het is van belang om eerst in gezamenlijkheid te verkennen of en hoe deze rol past bij de positie en verantwoordelijkheden van deze partijen.


Tot slot heeft CoMensha het belang van effectieve samenwerking binnen het SOM onder de aandacht gebracht. Omdat het programma Samen tegen Mensenhandel steeds vaker een beroep doet op het SOM voor inhoudelijke input, is het overleg niet langer slechts een afstemmingsstructuur, maar een inhoudelijk klankbord geworden. Om deze ontwikkeling professioneel vorm te geven, is voorgesteld om een externe partner te betrekken die kan bijdragen aan het versterken van de samenwerking binnen het SOM, met oog voor zowel gedeelde doelstellingen als bestaande verschillen tussen partijen. Hier gaan de partijen in 2025 mee aan de slag.

TFM

CoMensha is lid van de TFM. Het OM is voorzitter van de TFM. De TFM kwam in 2024 tweemaal bijeen. Tijdens het eerste overleg leverde CoMensha een actieve bijdrage aan een bespreeknotitie over knelpunten bij criminele uitbuiting. Er bestaan diverse barrières om recht te kunnen doen aan deze slachtoffers, waaronder het niet herkennen van signalen, het onvoldoende kunnen bieden van veiligheid en het beperkte toepassen van het non-punishmentbeginsel. Door dit onderwerp op de agenda van de TFM te plaatsen, is de urgentie van het probleem benadrukt, zijn mogelijke verbeterrichtingen besproken en is voorgesteld het thema structureel terug te laten keren op de agenda.


Tijdens het tweede overleg droeg CoMensha samen met de VNG een agendapunt aan over de knelpunten in de opvang. Hiervoor werd een presentatie gegeven en een oplegnotitie opgesteld. De ernst van de geschetste uitdagingen werd door de TFM-leden onderkend. De punten zijn vervolgens door individuele leden ingebracht in verschillende overleggen en trajecten. De TFM is eind 2024 opgeheven in afwachting van een nieuwe governance-structuur.

NLA-Zorgoverleg

Halfjaarlijks vindt een overleg tussen NLA, een afvaardiging van de zorgcoördinatoren, de opvanglocaties, NLA-Opvanglocaties, FairWork en CoMensha plaats. Het overleg biedt de mogelijkheid om zowel structurele vraagstukken in de samenwerking te adresseren als casuïstiek te bespreken. CoMensha is voorzitter van het overleg.

Terug naar boven

Samenwerking met de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG)/zorgprofessionals om signalering mensenhandel te verbeteren

CoMensha vindt het belangrijk dat zorgprofessionals een signalerende rol vervullen als het gaat om herkennen van signalen van mensenhandel. CoMensha zet samen met FairWork dan ook actief in op deze rol van (huis-)artsen en andere medische professionals. Vele slachtoffers komen in aanraking met een zorgprofessional ten tijde van de uitbuiting. We zijn hierover in nauw contact met onder meer de KNMG. Dit heeft er ook toe geleid dat mensenhandel expliciet is opgenomen in de meldcode. In samenwerking met ervaringsdeskundige Sameena van der Mijden en de KNMG zijn er voor negen KNMG-districten bewustwordings- en signaleringsbijeenkomsten gehouden, met als doel de kennis en attitude over mensenhandel te vergroten en bekendheid te geven aan de nieuwe meldcode. Het langetermijndoel is dat (huis)artsen slachtoffers van mensenhandel beter signaleren. Effectieve signalering zorgt ervoor dat slachtoffers sneller doorverwezen worden; ze krijgen betere hulp en kunnen eerder aanspraak maken op hun rechten. Daarnaast is er een toolkit ontwikkeld, een informatiepakket voor huisartsen. Het bevat naast de Veilige Vragen een verzameling van praktijkvoorbeelden met signalen van mensenhandel, de Handreiking en factsheets. Meer informatie over dit project via deze link.

Terug naar boven

Samenwerking met ervaringsdeskundigen

Onze ambitie is om beleid en activiteiten zo goed mogelijk aan te laten sluiten op de belevingswereld van slachtoffers. CoMensha betrekt waar mogelijk graag ervaringsdeskundigen, bijvoorbeeld op het gebied van bewustwording, input voor campagnes en advies voor verbetering van beleid.


Ook stimuleren wij onze ketenpartners om samen te werken met ervaringsdeskundigen en brengen wij hen graag met hen in contact. In 2024 richtte CoMensha zich op het, samen met ervaringsdeskundigen, ontwikkelen van een plan voor de structurele inzet van ervaringsdeskundigen binnen het programma Samen tegen Mensenhandel. De kennis en inzichten die dit heeft opgeleverd, benutten wij zowel in onze samenwerking met ervaringsdeskundigen als in onze advisering aan ketenpartners.

Terug naar boven

Effectieve signalering zorgt ervoor dat slachtoffers sneller doorverwezen worden

Internationale netwerken

Mensenhandel kent geen grenzen en daarom is het cruciaal om samen te werken met onze internationale partners en lid te zijn van diverse internationale netwerken. Op die manier kunnen we onze krachten bundelen om deze problematiek aan te pakken.

La Strada International

CoMensha is lid van La Strada International (LSI), dat als doel heeft om mensenhandel te voorkomen en de rechten van verhandelde personen te beschermen en te realiseren. Dit wordt onder andere bereikt door informatie- en kennisuitwisseling en capaciteitsopbouw van niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) en andere belanghebbenden. Het platform legt de nadruk op monitoring van en lobby voor de effectieve implementatie van Europees beleid en regelgeving tegen mensenhandel.


In 2024 nam CoMensha maandelijks deel aan de overleggen van LSI. Dit Europese netwerk wordt gebruikt om internationale ontwikkelingen en gezamenlijke strategieën te bespreken, informatie uit te wisselen en samen na te denken over knelpunten en vraagstukken. In 2024 ging het onder andere meermaals over de herziene EU-richtlijn mensenhandel. Tevens was een van onze adviseurs aanwezig bij de jaarlijkse LSI-bijeenkomst, die ditmaal in Parijs werd gehouden.

‘De samenwerking met CoMensha stelt ons in staat om op nationaal en Europees niveau wet- en regelgeving te monitoren en te toetsen op de impact voor slachtoffers. Zo reageerden we op voorstellen voor aanpassing van de Europese mensenhandel richtlijn en het Nederlands strafwetsartikel. Ook volgden we samen nauwlettend de situatie van Oekraïense vluchtelingen in Nederland en andere Europese landen en vroegen aandacht voor hun kwetsbaarheid, evenals voor andere vluchtelingen. Ook werkten we met Comensha aan dataverzameling en het verwijzen van slachtoffers naar buitenlandse organisaties.’


Suzanne Hoff, La Strada International

Terug naar boven

La Strada International–

25-jarig jubileum

Symposium KOK Duitsland: Trafficking in Human Beings and Data Policy

Global Alliance Against Traffic in Women

CoMensha is lid van de Global Alliance Against Traffic in Woman (GAATW), een alliantie van meer dan 80 ngo’s uit Afrika, Azië, Europa, Latijns-Amerika en de Caraïben en Noord-Amerika. Leden zijn onder meer migrantenrechtenorganisaties, organisaties ter bestrijding van mensenhandel, zelfgeorganiseerde groepen migrerende werknemers, huishoudelijk personeel, overlevenden van mensenhandel en sekswerkers, mensenrechten- en vrouwenrechtenorganisaties en directe dienstverleners.


Een van de adviseurs van CoMensha heeft in 2024 deelgenomen aan de GAATW International Member Conference in Thailand, om de uitwisseling met organisaties die slachtoffers van mensenhandel ondersteunen wereldwijd te bevorderen. Tevens heeft CoMensha een verklaring van PICUM (Platform for International Cooperation on Undocumented Migrants) ondersteund, om de tijdelijke verblijfsstatus voor vluchtelingen uit Oekraïne in alle EU-landen na 1 maart 2025 te verlengen.

EU Civil Society Platform

CoMensha is lid van het EU Civil Society Platform en neemt deel aan de halfjaarlijkse bijeenkomsten. Het EU-platform is door de Europese Commissie opgericht. Het platform dient als een forum voor het maatschappelijk middenveld om op EU-niveau samen te werken en ervaringen en beste praktijken uit te wisselen. Dit vergemakkelijkt de samenwerking tussen belangrijke actoren, draagt bij aan het voorkomen en bestrijden van mensenhandel en aan de bescherming van slachtoffers. Het platform komt minstens eenmaal per jaar bijeen, meestal tijdens de gezamenlijke vergadering met het EU-netwerk van nationale coördinatoren en rapporteurs inzake mensenhandel. Buitengewone vergaderingen van het platform kunnen indien nodig en passend online worden bijeengeroepen. CoMensha nam in 2024 deel aan een online bijeenkomst over de herziene EU-richtlijn mensenhandel, en nam tevens fysiek deel aan een reguliere bijeenkomst van het platform

Netwerk VN-Vrouwenverdrag

CoMensha is agendalid van het Netwerk VN-Vrouwenverdrag, een overlegstructuur van verschillende vrouwen- en mensenrechtenorganisaties en onafhankelijke experts. De doelstellingen zijn het bevorderen van informatievoorziening en expertise met betrekking tot het VN-Vrouwenverdrag, het lobbyen voor een goede implementatie van het VN-Vrouwenverdrag en het gezamenlijk tot stand brengen van schaduwrapportages en andere stukken die bijdragen aan het bovenstaande.

Terug naar boven

Task Force Mensenhandel

Strategisch Overleg Mensenhandel (SOM)

Relevante parlementaire documenten waarbij CoMensha betrokken is geweest

‘Quote

Quote

Quote

Quote

Quote

Quote'


Joep Pattijn, Programmadirecteur Vreemdelingenzaken en Migratiecriminaliteit Nationale Politie

‘We hebben het afgelopen jaar hard gewerkt om de gegevens van de slachtoffers geautomatiseerd aan te kunnen aanleveren. CoMensha is zo in staat om de slachtoffers te helpen op weg naar een beter leven en de aard en omvang van mensenhandel in beeld te brengen. Die gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de aanpak van mensenhandel is iets om trots op te zijn’.


Joep Pattijn, Programmadirecteur Vreemdelingenzaken en Migratiecriminaliteit Nationale Politie



Relevante parlementaire documenten waarbij CoMensha betrokken is geweest

  • Antwoord op vragen van het lid Verkuijlen (VVD) over het bericht de helft van de slachtoffers van mensenhandel binnen enkele jaren opnieuw slachtoffer van een misdrijf wordt (3 februari 2022) > link

  • Algemeen Overleg Mensenhandel en prostitutie (24 februari 2022) > link

  • Antwoord staatssecretaris JenV op vragen van de leden Kuik (CDA) en Bikker (CU) over het bericht 'Gevaar loert voor Oekraïense vluchtelingen: 'Prostitutie, gedwongen adoptie en uitbuiting'' (17 juni 2022) > link

  • Brief regering; Toezeggingen gedaan tijdens het commissiedebat van 24 februari 2022 over mensenhandel en prostitutie oa. AVG kwestie (4 juli 2022) > link

  • Reactie Staatssecretaris JenV op het rapport CKM; onzichtbare slachtoffers MH 2021 (8 november 2022) > link

  • Verslag van een schriftelijk overleg over hoofdlijnen Modernisering strafbaarstelling mensenhandel (Kamerstuk 28638-210) (30 november 2022) > link