Hoofdstuk 4

4 Voorlichting &
bewustwording

Voorlichting & bewust-wording

omvang

Bewustwording creëren over mensenhandel is de rode draad in alle activiteiten van CoMensha. CoMensha stimuleert bewustwording door middel van campagnes en trainingen. Daarnaast reageren wij regelmatig in lokale en landelijke media op relevante ontwikkelingen rondom de aanpak van mensenhandel.

Rondreizende fototentoonstelling Open je Ogen voor mensenhandel

Sinds 2016 reist onze indrukwekkende fototentoonstelling Open Je Ogen voor mensenhandel door heel Nederland om bewustwording over de vaak verborgen wereld van mensenhandel te creëren. Dit is een initiatief van CoMensha in nauwe samenwerking met stichting Open Mind en fotograaf Ernst Coppejans. De tentoonstelling wordt strategisch ingezet en gaat meestal gepaard met andere activiteiten in de betreffende gemeente om meer bewustwording te creëren voor mensenhandel. In 2022 was de tentoonstelling te zien in Barneveld, Gorinchem, Brunssum, Vlaardingen, Breda, Harderwijk, Arnhem, Soest, Renkum, Hattem, Amersfoort, Elst, Brummen, Den Haag, Zaanstad, Oisterwijk en Doetinchem.

'In oktober vorig jaar stond de tentoonstelling Open Je Ogen voor mensenhandel bij Landerij de Park in Elst (Overbetuwe). Een zeer indrukwekkend beeldverhaal dat een inkijk geeft in een duistere en donkere wereld. Met deze tentoonstelling hoop ik dat er meer bewustzijn is gecreëerd over dit onbeschrijflijke leed, dat ook in Nederland bestaat. Het maakt duidelijk dat bestrijding door bewustwording noodzakelijk is.’

Patricia Hoytink-Roubos, burgemeester van Overbetuwe

‘Uitbuiting is als een virus. Als je er niets aan doet, zal het zich alleen maar meer verspreiden. Erkennen dat het iedereen kan raken. Dát maakt een verschil. Een verschil dat iedereen kan raken. Je verleden hoeft niet je toekomst te zijn. Als we allemaal ons steentje daaraan bijdragen.’

Lisa de Vries Sousa Aniceto, ervaringsdeskundige bij Platform HOPE

Wees veilig op de vlucht

Om vluchtelingen uit Oekraïne en professionals die met vluchtelingen werken te waarschuwen voor het risico op mensenhandel, nam CoMensha het initiatief voor een bewustwordingscampagne in samenwerking met het Rode Kruis, Vluchtelingenwerk, Leger des Heils, FairWork en La Strada International.

Klik hier voor meer informatie.

Kennismiddag Criminele uitbuiting onder jongeren

CoMensha vindt dat er meer aandacht nodig is voor de signalering van criminele uitbuiting onder jongeren. Er moet meer bewustwording ontstaan over het gegeven dat jongeren die in beeld komen als ‘dader’ soms ook slachtoffer van criminele uitbuiting kunnen zijn. Daarom stond dit thema centraal tijdens onze jaarlijkse Kennisdag voor partners in het zorg- en veiligheidsdomein. Tijdens het webinar gingen onderzoeker Thris Leito, expert Martine Kroezen, officier van justitie Petra Hoekstra en Credible Messengers Kaoutar en Marves dieper in op het thema criminele uitbuiting van jongeren. Er waren 293 aanmeldingen voor deelname aan het webinar en 473 meekijkers via YouTube.

‘Slachtoffers van mensenhandel hebben recht op bescherming tegen vervolging en bestraffing wegens criminele activiteiten, als zij gedwongen zijn om dit delict te plegen. Het plegen moet een rechtstreeks gevolg zijn van het feit dat zij slachtoffer zijn van mensenhandel. De bescherming geldt niet als ze daaraan vrijwillig hebben deelgenomen.’

Petra Hoekstra, officier van justitie

Talkshow Het beeld van 2021

In de talkshow Het beeld van 2021 presenteerde CoMensha de nieuwste cijfers over aard en omvang van mensenhandel in Nederland. Ina Hut (voormalig directeur-bestuurder van CoMensha), Conny Rijken (NR) en zorgcoördinator Madelon de Jonge gingen in gesprek over mogelijke verklaringen voor de afname van het aantal meldingen van vermoedelijke slachtoffers van mensenhandel. Daarnaast deelden ervaringsdeskundigen Romana van Beek en Rebecca Dundas hun visie op de aanpak van mensenhandel vanuit slachtofferperspectief.

Uitreiking allereerste CoMensha Aanpak Mensenhandel Award

Dagelijks maken vele mensen in Nederland zich sterk voor de aanpak van mensenhandel. Dat doen ze vanuit hun eigen drijfveren en kennis, op landelijk en lokaal niveau, namens een organisatie of als individu. Zij inspireren anderen om hun ogen te openen voor mensenhandel. Dat is van groot belang, want alleen samen kunnen we mensenhandel aanpakken. In 2022 ontving mensenhandelspecialist Tamme de Leur de allereerste CoMensha Aanpak Mensenhandel Award. Natasha Huiberts, communicatieadviseur en persvoorlichter bij CoMensha, reisde naar Ede om Tamme met de onderscheiding te verrassen.

> Klik hier voor meer informatie.

Spoken word

Wanneer cijfers en feiten bij het publiek niet tot de verbeelding spreken, weten artiesten vanuit verschillende kunstvormen mensen te raken. Manu van Kersbergen is schrijver en spoken word-artiest. Ter gelegenheid van de Europese Dag tegen Mensenhandel (2022) schreef hij een voordracht die hij aan alle slachtoffers van mensenhandel opdraagt.

> Klik hier voor meer informatie.

‘De pijnlijke realiteit van mensenhandel besloop me steeds meer, toen ik me in de sluimerende en woekerende werkelijkheid van deze zeer uiteenlopende vormen van uitbuiting ging verdiepen. Het is een monster dat niet leeft aan de andere kant van de wereld, maar zich ophoudt onder ons bed.’

Manu van Kersbergen, schrijver en spoken word-artiest

Voorlichting en bewustwording voor ketenpartners

Voorlichting over mensenhandel aan ketenpartners is een belangrijke taak. Bewustwording van deze vorm van criminaliteit stimuleren we in en buiten de keten, op allerlei bestuurlijke en maatschappelijke niveaus. Op 16 september kwam een delegatie Eerste Kamerleden naar Gelderland voor het programma Samen Weerbaar, georganiseerd door de gemeentes Zutphen en Scherpenzeel. Centraal stond de gezamenlijke aanpak om weerbaarder te worden voor verschillende vormen van ondermijning. Straatcoaches spelen bij het signaleren van dergelijke probleemsituaties een belangrijke rol. Dikwijls ervaringsdeskundige en op de hoogte van wat er in de wijk speelt, concentreren zij zich op de ondersteuning van jongeren die problemen ervaren en op ontmoetingen om die problemen te voorkomen. De focus lag op hoe straatcoaches met hun vermoedens kunnen of moeten omgaan en vragen kunnen neerleggen bij zorgcoördinatoren.

Tijdens een teamoverleg van de Afdeling Transcultureel FACT team (Centrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht Dienst Justitiële Inrichtingen) gaf CoMensha op maat gesneden informatie over mensenhandel, bijvoorbeeld waar FACT-medewerkers op moeten letten in de omgang met asielzoekers en ongedocumenteerden. Ook werd besproken hoe ze CoMensha kunnen benaderen.

De Koninklijke Marechaussee (KMar) vroeg om een bijeenkomst waarin we vertelden hoe en wanneer je iemand moet aanmelden bij CoMensha. Alle opsporingsdiensten zijn verplicht om alle vermoedelijke slachtoffers van mensenhandel bij ons te melden. Dit doen ze via het aanmeldformulier, dat we op alle punten bespraken. Ook gaven we aan hoe de gegevensverwerking plaatsvindt.

Bij de Minor Mensenhandel op de Hogeschool van Rotterdam verzorgde CoMensha samen met een ervaringsdeskundige een gastles. We vertelden wat mensenhandel inhoudt en over de verschillende verschijningsvormen die de studenten later beroepsmatig kunnen tegenkomen. Ook lichtten we een zogeheten handelingsperspectief toe, ofwel hoe er bij vermoedens van mensenhandel opgetreden kan worden. En in 21 gemeenten gaf CoMensha in het kader van het gemeenteproject bewustwordings-bijeenkomsten mensenhandel voor gemeenteambtenaren. Doel was het herkennen en signaleren van mensenhandel en hoe ze intern onderbuikgevoelens kunnen bespreken. Bij de meeste bijeenkomsten was de zorgcoördinator mensenhandel van de desbetreffende regio aanwezig, zodat de deelnemers een gezicht bij deze functionarissen kregen. De ontvangst was erg goed, met uitspraken als ‘nu ik terugdenk aan een situatie, had ik meer kunnen doen en deze persoon herkennen als een slachtoffer van mensenhandel’. Of ‘nu weet ik dat ik ergens terecht kan met mijn onderbuikgevoel en belangrijker, ik weet dat er iets mee gebeurt’.

Online en social media

CoMensha was actief op social media (LinkedIn, Facebook, Twitter en Instagram). De berichten waren voorzien van links naar onze website (actualiteiten), waarop uitgebreidere informatie was te verkrijgen. In 2022 is het aantal gebruikers en sessies op onze website wederom toegenomen. In 2021 trok de website 39.234 gebruikers en 56.065 sessies, in 2022 bezochten 55.151 gebruikers in 76.062 sessies de website.

Aantal volgers op social media