Hoofdstuk 5
5
Verbindende rol & ketenaanpak
Verbindende rol & keten-
aanpak
omvang
CoMensha heeft in Nederland een verbindende rol in de aanpak van mensenhandel. Samen met partners en betrokkenen zet CoMensha zich in om mensenhandel te bestrijden en de zorg voor slachtoffers te verbeteren. CoMensha werkt ook internationaal samen met andere organisaties.
'Samenwerking blijft essentieel om het verschil te kunnen maken voor mensen in een uitbuitingssituatie.'
Raymond Venema, Manager bij CoMensha
Afbeelding 2. Overzicht van overlegstructuren
TFM
CoMensha is lid van de Task Force Mensenhandel (TFM). Het Openbaar Ministerie (OM) is voorzitter van de TFM. In 2023 vergaderde de TFM slechts eenmaal (gebruikelijk is tweemaal). Tijdens de vergadering stonden onder andere het programma Samen tegen Mensenhandel, de rol van de TFM zelf, jaarcijfers en trends van 2022, en best practices, waaronder de Aanpak Weerbare Sierteelt op de agenda.
Mensenhandel gaat over landsgrenzen. Daarom is CoMensha ook internationaal actief
Mensenhandel gaat over lands-grenzen. Daarom is CoMensha
ook internationaal actief
SOM
Het Strategisch Overleg Mensenhandel (SOM) is een overleg met 13 maatschappelijke instellingen die slachtoffers van mensenhandel opvangen, begeleiden en/of belangenbehartiger zijn voor deze groep. CoMensha is voorzitter van het overleg.
In 2023 is het SOM onder andere actief betrokken geweest bij de internetconsultatie voor de modernisering van artikel 273f van het wetboek van Strafrecht, bij de ontwikkeling van het nieuwe programma Samen tegen Mensenhandel en bij de ontwikkelingen rondom de wijziging van de Vreemdelingencirculaire (en de gevolgen daarvan voor slachtoffers van mensenhandel).
Zorgcoördinatenoverleg
Zorgcoördinatoren zijn essentieel in de hulpverlening aan en begeleiding van slachtoffers van mensenhandel in de regio. Kerntaak is ervoor te zorgen dat slachtoffers van mensenhandel adequate (na)zorg, opvang en begeleiding ontvangen. Daarnaast verstrekt de zorgcoördinator informatie en advies aan professionals die te maken hebben met slachtoffers.
Het Zorgcoördinatorenoverleg (ZoCo-overleg) is een belangrijke voedingsbron voor het overleg met de Ministeries, voor het SOM en voor de TFM. Knelpunten waar zorgcoördinatoren in de regionale praktijk mee te maken krijgen, kunnen op strategisch niveau worden geagendeerd en indien nodig en mogelijk leiden tot aanpassing van beleid. CoMensha is voorzitter van het ZoCo-overleg.
In het overleg kwam in 2023 onder andere de rol en functie van zorgcoördinatoren aan bod. Zorgcoördinatoren ervaren moeilijkheden met hun solistische functie en een gebrek aan duidelijke richtlijnen in de regio. De verscheidenheid in hun functieprofielen en werkwijzen bemoeilijkt de onderlinge samenwerking en met netwerkpartners. Het vraagstuk van de functieprofielen is in het actieplan Samen tegen Mensenhandel geadresseerd.
NLA zorgoverleg
Halfjaarlijks vindt een overleg tussen NLA, een afvaardiging van de zorgcoördinatoren, de opvanglocaties, NLA-opvanglocaties, FairWork en CoMensha plaats. Het overleg biedt de mogelijkheid om zowel structurele vraagstukken in de samenwerking te adresseren als casuïstiek te bespreken. CoMensha is voorzitter van het overleg.
Samenwerking met de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG)/zorgprofessionals om signalering mensenhandel te verbeteren
CoMensha vindt het belangrijk dat zorgprofessionals een signalerende rol vervullen als het gaat om herkennen van signalen van mensenhandel. CoMensha zet samen met FairWork dan ook actief in op deze rol van (huis-)artsen en andere medische professionals. Vele slachtoffers komen in aanraking met een zorgprofessional ten tijde van de uitbuiting. We zijn hierover in nauw contact met onder meer de KNMG. Dit heeft er ook toe geleid dat mensenhandel expliciet is opgenomen in de meldcode. In samenwerking met ervaringsdeskundige Sameena van der Mijden en de KNMG zijn er voor negen KNMG-districten bewustwordings- en signaleringsbijeenkomsten gehouden, met als doel de kennis en attitude over mensenhandel te vergroten en bekendheid te geven aan de nieuwe meldcode. Het langetermijndoel is dat (huis)artsen slachtoffers van mensenhandel beter signaleren. Effectieve signalering zorgt ervoor dat slachtoffers sneller doorverwezen worden; ze krijgen betere hulp en kunnen eerder aanspraak maken op hun rechten. Daarnaast is er een toolkit ontwikkeld, een informatiepakket voor huisartsen. Het bevat naast de Veilige Vragen een verzameling van praktijkvoorbeelden met signalen van mensenhandel, de Handreiking en factsheets. Meer informatie over dit project via deze link.
Samenwerking met ervaringsdeskundigen
Onze ambitie is om beleid en activiteiten zo goed mogelijk aan te laten sluiten op de belevingswereld van slachtoffers. CoMensha wil om die reden de samenwerking met ervaringsdeskundigen intensiveren en een structurele plek binnen haar werkprocessen geven. Naar aanleiding hiervan heeft CoMensha samenwerking gezocht met de Vliegende Brigade Ervaringsdeskundigheid. De brigade is samengesteld uit ervaringsdeskundigen en ondersteunt gemeenten, cliënten- en naastenorganisaties en andere relevante organisaties als het gaat om de inzet van ervaringskennis en -deskundigheid. Ook vragen ketenpartners regelmatig advies over inzet van ervaringsdeskundigen. Wij stimuleren dit en brengen hen graag in contact met ervaringsdeskundigen.
Effectieve signalering zorgt ervoor dat slachtoffers sneller doorverwezen worden
Internationale netwerken
Mensenhandel kent geen grenzen en daarom is het cruciaal om samen te werken met onze internationale partners en lid te zijn van diverse internationale netwerken. Op die manier kunnen we onze krachten bundelen om deze problematiek aan te pakken.
La Strada International
CoMensha is lid van La Strada International, dat als doel heeft om mensenhandel te voorkomen en de rechten van verhandelde personen te beschermen en te realiseren. Dit wordt onder andere bereikt door informatie- en kennisuitwisseling en capaciteitsopbouw van ngo’s en andere belanghebbenden. Het platform legt de nadruk op monitoring van en lobby voor de effectieve implementatie van Europees beleid en regelgeving tegen mensenhandel.
In 2023 heeft La Strada International samen met haar leden veel energie gestoken in het beïnvloeden van de besluitvorming over de herziening van de Europese Richtlijn tegen mensenhandel uit 2011. Datzelfde geldt voor de herziening van de Europese Richtlijn met minimumnormen voor de ondersteuning van slachtoffers van criminaliteit uit 2012. Over beide richtlijnen moet in 2024 op Europees niveau besluitvorming plaatsvinden.
‘De samenwerking met CoMensha stelt ons in staat om op nationaal en Europees niveau wet- en regelgeving te monitoren en te toetsen op de impact voor slachtoffers. Zo reageerden we op voorstellen voor aanpassing van de Europese mensenhandel richtlijn en het Nederlands strafwetsartikel. Ook volgden we samen nauwlettend de situatie van Oekraïense vluchtelingen in Nederland en andere Europese landen en vroegen aandacht voor hun kwetsbaarheid, evenals voor andere vluchtelingen. Ook werkten we met Comensha aan dataverzameling en het verwijzen van slachtoffers naar buitenlandse organisaties.’
Suzanne Hoff, La Strada International
La Strada International–
25-jarig jubileum
Symposium KOK Duitsland: Trafficking in Human Beings and Data Policy
Internationale projecten
Global Alliance Against Traffic in Women (GAATW)
CoMensha is lid van de Global Alliance Against Traffic in Woman (GAATW), een alliantie van meer dan 80 niet-gouvernementele organisaties uit Afrika, Azië, Europa, Latijns-Amerika en de Caraïben en Noord-Amerika. Leden zijn onder meer migrantenrechtenorganisaties, organisaties ter bestrijding van mensenhandel, zelfgeorganiseerde groepen migrerende werknemers, huishoudelijk personeel, overlevenden van mensenhandel en sekswerkers, mensenrechten- en vrouwenrechtenorganisaties en directe dienstverleners.
> Klik hier voor meer informatie
CoMensha is lid van het EU Civil Society Platform en nam onder andere op 9 november 2023 deel aan het jaarlijkse overleg van dit platform in Brussel. Onderwerpen waren onder meer de preventie van mensenhandel, samenwerking tussen EU-opsporingsdiensten en de bescherming van en de hulpverlening aan slachtoffers van mensenhandel.
CoMensha is agenda-lid van het Netwerk VN-Vrouwenverdrag. Dit is een overlegstructuur van verschillende vrouwen- en mensenrechtenorganisaties en onafhankelijke experts. De doelstellingen van het Netwerk VN-Vrouwenverdrag zijn het bevorderen van informatievoorziening en expertise met betrekking tot het VN‑Vrouwenverdrag, het lobbyen voor een goede implementatie van het VN-Vrouwenverdrag en het gezamenlijk tot stand brengen van schaduwrapportages en andere stukken die bijdragen aan het bovenstaande.
‘Quote
Quote
Quote
Quote
Quote
Quote'
Joep Pattijn, Programmadirecteur Vreemdelingenzaken en Migratiecriminaliteit Nationale Politie
‘We hebben het afgelopen jaar hard gewerkt om de gegevens van de slachtoffers geautomatiseerd aan te kunnen aanleveren. CoMensha is zo in staat om de slachtoffers te helpen op weg naar een beter leven en de aard en omvang van mensenhandel in beeld te brengen. Die gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de aanpak van mensenhandel is iets om trots op te zijn’.
Joep Pattijn, Programmadirecteur Vreemdelingenzaken en Migratiecriminaliteit Nationale Politie
Relevante parlementaire documenten waarbij CoMensha betrokken is geweest
- Antwoord op vragen van het lid Verkuijlen (VVD) over het bericht de helft van de slachtoffers van mensenhandel binnen enkele jaren opnieuw slachtoffer van een misdrijf wordt (3 februari 2022) > link
- Algemeen Overleg Mensenhandel en prostitutie (24 februari 2022) > link
- Antwoord staatssecretaris JenV op vragen van de leden Kuik (CDA) en Bikker (CU) over het bericht 'Gevaar loert voor Oekraïense vluchtelingen: 'Prostitutie, gedwongen adoptie en uitbuiting'' (17 juni 2022) > link
- Brief regering; Toezeggingen gedaan tijdens het commissiedebat van 24 februari 2022 over mensenhandel en prostitutie oa. AVG kwestie (4 juli 2022) > link
- Reactie Staatssecretaris JenV op het rapport CKM; onzichtbare slachtoffers MH 2021 (8 november 2022) > link
- Verslag van een schriftelijk overleg over hoofdlijnen Modernisering strafbaarstelling mensenhandel (Kamerstuk 28638-210) (30 november 2022) > link