Hoofdstuk 2
2
Signaleren,
adviseren &
agenderen
Voor het bijeenbrengen en delen van kennis en informatie werken we samen met onder meer opsporingsdiensten, gemeenten, jeugdzorginstellingen, zorgverleners, ngo’s en de advocatuur. Zo staan we midden in het veld en krijgen we samen met de ketenpartners meer greep op mensenhandel. Ook wordt ingezet op een betere en vroegtijdige herkenning van de signalen, waardoor er gerichte en juiste acties mogelijk zijn. Deze voornemens stonden tijdens de coronacrisis onder flinke druk.
Monitoren effecten corona
Om de effecten van de coronapandemie voor het domein mensenhandel te monitoren, stelden wij in maart 2020 een expertgroep samen, waarin signalen van misstanden en mogelijke uitbuiting gerelateerd aan corona werden besproken. Deelnemers waren o.a. de Nationaal Rapporteur, Politie, ISZW, EMM, OM, FairWork, Leger des Heils, COA, Watch Nederland, Coalitie tegen Seksuele Kinderuitbuiting, Lumens en het ministerie van Justitie en Veiligheid. Doel was meer zicht krijgen op de effecten van de coronacrisis en -maatregelen op mensenhandel. Op basis van die inzichten kunnen mogelijk extra maatregelen worden genomen om slachtoffers van mensenhandel te beschermen en daders aan te pakken.
‘Het was fantastisch om het project naar signalering en registratie van slachtoffers mensenhandel in de jeugdhulpverlening samen uit te voeren met CoMensha en vertegenwoordigers van verschillende jeugdinstellingen. Op deze wijze kunnen we wetenschappelijk onderzoek en expertise direct ten dienste stellen van de praktijk. Ik hoop van harte dat de concrete aanbevelingen leiden tot een betere signalering van slachtoffers in de jeugdhulpverlening’.
Conny Rijken, hoogleraar Mensenhandel en Globalisering, Tilburg Law School, Department Criminal Law
Slachtoffers mensenhandel in de jeugdhulpverlening
CoMensha, het Landelijk Kenniscentrum LVB, het Nederlands Jeugdinstituut, Jeugdzorg Nederland en Tilburg University hebben onderzoek gedaan naar slachtoffers van mensenhandel in de jeugdhulpverlening. Dit resulteerde in het rapport Signalering en registratie: Slachtoffers mensenhandel in de jeugdhulpverlening. Het aantal geschatte slachtoffers is veel groter dan het daadwerkelijk aantal gerapporteerde slachtoffers, waardoor een grote groep niet de noodzakelijke hulp krijgt. Jeugdhulpprofessionals moeten zich daarom beter bewust zijn van hun rol in de signalering en het voorkomen van mensenhandel. Een betere samenwerking tussen jeugdhulporganisaties, Politie, gemeenten en andere (zorg)partijen is ook van groot belang. Andere aanbevelingen waren training en kennisontwikkeling, gericht op de competenties van professionals in de jeugdhulp, zoals het voeren van gesprekken over lastige thema’s of onderwerpen waarop een taboe rust. Ook moet mensenhandel een structureel aandachtspunt zijn binnen de jeugdhulporganisaties. Een interne aandachtfunctionaris als aanspreekpunt, expert en contactpersoon voor externe partijen speelt hierbij een belangrijke rol.
‘Als je blijft denken dat mensenhandel iets van ‘‘grote mensen’’ is, ben je niet alert om ‘‘kleine mensen’’ te beschermen in de grote-mensen-wereld’.
Elli Elskamp, manager YOIN – opvang, begeleiding en jeugdhulpverlening voor alleenstaande minderjarige vluchtelingen
Rapport 'Signalering en registratie: Slachtoffers mensenhandel in de jeugdhulpverlening'
Het onderzoek bestond uit een praktijkstudie bij vier jeugdzorginstellingen en een landelijke enquête onder 150 professionals van 72 jeugdhulpinstellingen. Het rapport bestaat uit twee deelonderzoeken en sluit af met Conclusies en aanbevelingen:
Enkele expertmeetings
CoMensha participeerde o.a. in de Landelijke expertgroep Criminele Uitbuiting van Minderjarigen. Hierbij werd onder meer de focus gelegd op de verwevenheid tussen drugscriminaliteit en criminele uitbuiting en op de CU Fieldlab 2.0. CoMensha nam ook deel aan een Expertmeeting over verdwijningen van minderjarige Vietnamese asielzoekers en leverde samen met het Engelse www.bridge-partnership.com een bijdrage aan een Leadership Development Programma. Via Skype gaven we tijdens een conferentie in het kader van het EU-project Balkans Act Now III een presentatie over onze positie tot en relatie met de Nationaal Rapporteur. Ook namen we deel aan de Mensenhandel Fieldlab Seksuele Uitbuiting. CoMensha leverde ook een bijdrage aan de livecast Gedwongen Crimineel-In gesprek over criminele uitbuiting onder meiden in Nieuw-West. Politie, stadsdeel Nieuw-West in Amsterdam, experts en meiden gingen met elkaar in gesprek over de vraag: hoe komen we tot een gedeeld beeld van de problematiek en het voorkomen ervan? Daarnaast heeft CoMensha bij een werkbezoek van de staatssecretaris van JenV aan de VNG de oproep gedaan om barrières bij de registraties van slachtoffers mensenhandel weg te nemen.
Meer info:
Rapportages en wetenschappelijk onderzoek
CoMensha levert belangrijke bijdragen aan rapportages als de jaarlijkse monitor van de Nationaal Rapporteur, het Trafficking in Persons-rapport (TIP-rapport) en het landenrapportage van de Group of Experts on Action against Trafficking in Human Beings (GRETA) van de Raad van Europa. Ook beantwoorden we veel en diverse vragen van o.a. het Europese Parlement en leveren input voor het beantwoorden van Kamervragen, het opstellen van beleidsstukken en opzetten van werkgroepen. We maken deel uit van het COMCRIM-project van de UvA, waarin getracht wordt mensenhandel te traceren aan de hand van banktransacties en -gegevens. Tevens sponsoren we de leerstoel Human Trafficking and Globalization van de International Victimology Institute (Tilburg Law School). CoMensha leverde een bijdrage aan een EU-onderzoekscall Horizon2020. Helaas is deze aanvraag niet gehonoreerd. Ook zijn er enkele rapportages uitgebracht inzake de gemeentelijke aanpak van arbeidsuitbuiting en naar welke factoren bijdragen aan het agenderen van een aanpak van mensenhandel en naar het borgen van deze aanpak.
Meer info:
Meldpunt Uitbuiting Minderjarigen
CoMensha en Terre des Hommes zijn in 2020 een samenwerking aangegaan in de aanpak van uitbuiting minderjarigen en lanceerden een onafhankelijk landelijk Meldpunt Uitbuiting Minderjarigen. Dit Meldpunt vervangt het Meldpunt Watch.
Het nieuwe Meldpunt - beheerd door CoMensha - onderhoudt contact met de melder, vraagt uit en beslist over het vervolg. Meldingen kunnen worden doorgezet naar zorgcoördinatoren, het onderzoeksteam van Terre des Hommes, regionale meldlijnen of bij acuut gevaar de Politie. Bij doorzetting naar Terre des Hommes wordt ICT-forensisch onderzoek gedaan naar de daders en de bevindingen worden - met instemming van de melder of geanonimiseerd - gedeeld met de Politie.
Het Meldpunt Uitbuiting Minderjarigen is bereikbaar via 0800-0034 en via de website www.melduitbuitingminderjarigen.nl.
