Hoofdstuk 4
4
Voorlichting & bewustwording
Voorlichting & bewust-wording
Voorlichting over mensenhandel loopt als een rode draad door alle activiteiten van CoMensha. Als gevolg van de coronacrisis werden veel internationale, nationale en regionale bijeenkomsten uitgesteld of afgelast. Daarom waren social media, de website en online bijeenkomsten belangrijke instrumenten om contact te onderhouden met onder meer ketenpartners, de media en de politiek; internationaal, nationaal en regionaal.
Rondreizende fototentoonstelling Open je Ogen voor mensenhandel
Begin 2020 stond de fototentoonstelling in Laren en Blaricum. De ketenregisseur en de zorgcoördinator mensenhandel van regio Gooi en Vechtstreek gaven gastlessen op het vmbo over loverboys, afpersing en het vervoeren van drugs.Iedereen kan slachtoffer worden van mensenhandel: ‘Het is in het Gooi niet anders dan in Amsterdam en deze problematiek speelt net zo goed op het gymnasium’. Vanwege corona ontvingen we veel annuleringen of uitstelverzoeken. Vanaf oktober vond de expositie een plek in Amsterdam (16 oktober-13 november), Den Bosch (18 oktober-22 oktober) en Loon op Zand (2-30 november).
25-jarig bestaan La Strada International
In september 1995 startte de Stichting tegen Vrouwenhandel (de voorloper van CoMensha) en medeoprichter van La Strada International het eerste La Strada-project; Preventie van vrouwenhandel in Midden- en Oost-Europa, gefinancierd door het Phare-programma van de Europese Unie. Nu is La Strada International al 25 jaar een Europees ngo-platform tegen mensenhandel, bestaande uit 25 lidorganisaties in 22 Europese landen. Dat werd ‘gevierd’, uiteraard voor het grootste deel online via webinars en livestreams.
'Het is in het Gooi niet anders dan in Amsterdam en dit speelt ook op het gymnasium'
Raymond Venema, ketenregisseur en Heleen Driessen, zorgcoördinator
Kennismiddag Seksueel Geweld in relatie tot mensenhandel
In september gingen we met meer dan 60 deelnemers - live en online - in gesprek over de samenhang tussen seksueel geweld en mensenhandel, secundaire victimisatie en behandelmethoden. We trapten af met een betoog over beeldvorming, risicogroepen en onze blinde vlekken. Zo zijn de meeste daders bekenden van het slachtoffer, lopen 14- tot 24-jarigen vier keer meer risico op verkrachting en vertoont 30 tot 50% van seksueel misbruikte kinderen geen signalen van misbruik. Ook werd ingegaan op de vicieuze cirkel van trauma, herkenning en definities van trauma’s, stressfactoren bij slachtoffers van mensenhandel en de behandeling van PTSS.
‘Dit thema is zo nauw verbonden met de slachtoffers van mensenhandel met wie wij werken. Een open houding, luisterend oor en begrip kunnen een wereld van verschil maken voor iemand die slachtoffer is van seksueel geweld. Deze waardevolle kennis nemen we met ons mee en kunnen we ook weer uitdragen naar alle andere professionals met wie wij samenwerken’.
Sanne de Vries, Consulent aanpak mensenhandel CoMensha
Longread – CoMensha, VNG, Jessica Maas en Bas Losekoot
We ontwikkelden in 2020 een Longread Mensenhandel, een website met ervaringsverhalen van zowel slachtoffers als professionals; van handhaver tot zorgcoördinator, van aandachtsfunctionaris tot officier van justitie. Van de naar schatting jaarlijks 5000 tot 7500 slachtoffers van mensenhandel is slechts een klein aantal in beeld. De Longread is bedoeld voor burgers en professionals met wie wij het verschil willen maken in de strijd tegen elke vorm van uitbuiting. Alleen samen kunnen we mensenhandel aanpakken. Een cruciale rol is hierbij weggelegd voor gemeenten, die immers met bestuurlijke instrumenten barrières kunnen opwerpen en daders kunnen tegenhouden.
Lees de longread hier
Kompas / Aanpak Mensenhandel
Een ander nieuw instrument is Het Kompas Aanpak Mensenhandel, dat de VNG samen met CoMensha heeft ontwikkeld. Het Kompas is een overzichtelijk digitaal hulpmiddel dat gemeenten en professionals concrete handvatten biedt voor de aanpak van mensenhandel. Het bevat ook specifieke informatie over de verschijningsvormen, de bestuurlijke instrumenten en verantwoordelijkheden en op welke wijze en met wie gemeenten de aanpak van mensenhandel kunnen vormgeven. Tevens is een factsheet met aanbevelingen voor het agenderen en borgen van een aanpak van mensenhandel in gemeenten gepubliceerd en verspreid.
Lees het kompas hier.
Signalering door zorgverlener
CoMensha en FairWork willen een zo breed mogelijk draagvlak creëren voor de signalerende taak van (huis-)artsen en andere medische professionals. In samenwerking met ervaringsdeskundige Sameena van der Meijden en de KNMG zijn er in 2020 webinars georganiseerd voor (huis)artsen, met als doel meer kennis en attitude over mensenhandel bij te brengen en bekendheid te geven aan de nieuwe meldcode. Het langetermijndoel is dat slachtoffers van mensenhandel beter worden gesignaleerd als zij in contact komen met een (huis-)arts. Effectieve signalering zorgt ervoor dat slachtoffers sneller worden herkend en doorverwezen; ze krijgen betere hulp en kunnen aanspraak maken op hun rechten.
Mensenhandel Academy
CoMensha is in 2018 gestart met de Mensenhandel Academy met als doel het gehele (opleidings)aanbod op het gebied van signalering van mensenhandel overzichtelijk te bundelen, want het trainen van professionals vraagt continu aandacht. Via de Mensenhandel Academy kunnen verschillende professionals eenvoudiger het voor hen relevante opleidingsmateriaal vinden. Denk ook aan gratis e-learning modules, factsheets en toolkits. Zie onderstaand de tegels die op ketenpartner zijn ingedeeld. Via de zoekoptie kunnen nadere verfijningen worden gemaakt. In 2020 heeft CoMensha zich vooral gericht op het up-to-date houden van het aanbod, omdat trainingen en scholing in verband met de coronamaatregelen werden geannuleerd, verschoven of in een andere vorm werden aangeboden.
Social media
CoMensha was actief op social media (LinkedIn, Facebook en Twitter en sinds 2020 ook op Instagram). Goed bekeken berichten waren een film over Open je Ogen (LinkedIn), het onderzoek naar minderjarige slachtoffers van mensenhandel in de jeugdhulpverlening (Twitter), de verdwenen Nigeriaanse vrouwelijke asielzoekers (Facebook) en het misbruik van minderjarigen in hotels (Instagram). De berichten waren voorzien van links naar onze website (actualiteiten), waar uitgebreidere informatie was te verkrijgen. De website trok 32.422 gebruikers in 48.525 sessies.
‘Als je blijft denken dat mensenhandel iets van ‘‘grote mensen’’ is, ben je niet alert om ‘‘kleine mensen’’ te beschermen in de grote-mensen-wereld’.
Elli Elskamp, manager YOIN – opvang, begeleiding en jeugdhulpverlening voor alleenstaande minderjarige vluchtelingen
Open je Ogen - 30 beelden en verhalen die beklijven
De fototentoonstelling Open je Ogen voor mensenhandel ging in september 2016 in het bijzijn van H.K.H. Prinses Beatrix van start, bij de viering van het 30-jarig bestaan van CoMensha. 30 paar ogen, 30 verhalen, 30 dappere mensen vertellen over ernstige vormen van geweld, uitbuiting en bedreiging, over wreedheden, verkrachtingen en niet meer verder kunnen, willen. Mensenhandel maakt talloze slachtoffers, vele duizenden, en is dichterbij dan je denkt. Zij willen dat jij dat weet.
Voorlichting, workshops en trainingen
Veel trainingen en scholingsbijeenkomsten werden geannuleerd of verschoven. Wel gaven we een aantal digitale trainingen. CoMensha organiseerde een themadag Deskundigheidsbevordering voor zorgcoördinatoren en een themadag Arbeidsuitbuiting voor het team van COSM JadeZorg. CoMensha organiseerde voor SOM-ZoCo een themadag Dublinprocedure in relatie tot de B8-procedure, deels naar aanleiding van de aanscherping van de Vreemdelingencirculaire. CoMensha heeft een bijdrage geleverd aan de podcastreeks van IOM Zwitserland waarbij werd gefocust op mannelijk slachtoffers van seksuele uitbuiting.
Meer info:
Webinar aanpak arbeidsuitbuiting
Symposia Mensenhandel signaleren (voor zorgverleners)
Webinars Ouderenmishandeling en mensenhandel voor medische professionals
In de media
• Joyce Huibers, ‘Praat erover, dan win je’, De Gooi- en Eemlander, 18 januari 2020.
• Sander Grip, ‘Zet de waarheid altijd op een. Interview drs. Ina H.R. Hut’, C. Magazine voor Communicatieprofessionals, februari 2020.
• Bram Endedijk en Mark Middel, ‘Hoe Roemenen onder barre omstandigheden werken in Nederlandse slachthuizen /De mannen en vrouwen die het vlees snijden’, NRC, 27 mei 2020. (alleen voor abonnees)
• Martin Kuiper en Bram Endedijk, ‘Moderne slavernij in Nederland – hoe kan dat?’ /Uitbuiting nauwelijks aangepakt’, NRC, 4 juni 2020. (alleen voor abonnees)
• Stefan Keukenkamp, ‘Illegale prostitutie steeds vaker in woning of Airbnb’, Tubantia, 29 juni 2020.
• ‘Aanpak mensenhandel: minder naïef, meer samenwerken’, NU. Overheid van nu, 9 december 2020.